Joost Kemmink - Beeldend groen

Door: Joost Kemmink, Beeldend Groen
 
Hoorn
Beeldend Groen is in 2006 begonnen met ecologisch tuinieren op Terschelling. De vraag van diverse klanten was: “Is het mogelijk om een tuin te ontwerpen met in het gebied voorkomende soorten die het hele jaar door min of meer bloemrijk en ecologisch zijn”. Als eerste uitdaging ben ik begonnen met een dorpstuin in Hoorn. De woonboerderij was gerenoveerd en het vrijgekomen puin van de binnenmuren lag verspreid op het terrein. Het afvoeren van bouwmaterialen is op Terschelling erg duur. We zijn daarom gaan kijken hoe we dit kalkrijke steenpuin zouden kunnen gaan verwerken. Er is een ontwerp gemaakt met als centrale plaats een warme en tevens op een duin gelijkende zitkuil. Omdat het terrein voor een groot deel door de verbouwing vast gereden was, is er gekozen de bovenlaag open te maken en te wisselen met de onderlaag. Deze bestaat uit schraal duinzand hier en daar vermengd met humus zand. Aan de buitenrand zijn heestersoorten aangeplant die binnen de grenzen vallen van duinrand soorten, zoals Wilde appel, Duindoorn, Meidoorn, en wilde rozen. Het overgebleven deel is ingezaaid met bloemkruiden van de Cruydt-Hoeck. Hier is vooral gekeken naar soorten die over een lange periode mooie bloei en ecologisch kwaliteiten hebben. Met als doel het aantrekken van bijen en vlinders. De soorten zijn eenjarig en meerjarig en worden beheerd door een vast maairegiem. Maaien en afvoeren gemiddeld twee keer per jaar. 

Poeltuin Oosterend Terschelling
De Poeltuin is aangelegd op een braakliggend terrein dat vele jaren had dienstgedaan als weide voor schapen. Aan de aanwezige soorten was duidelijk te zien dat het een voedselrijke grond was. Langs de randen bevinden zich Ridderzuring en brandnetels. Tenslotte zoeken dieren vaak de randen op als rugdekking en daar wordt veel bemest. In 2007 hebben we op het middenterrein een grote poel gegraven. Bekend was dat er binnen een straal van 150 meter Kleine watersalamander en Groene- en Bruine kikkers voorkwamen. De voor een groot deel bemeste toplaag hebben we gewisseld en de schrale zanderige onderlaag als bovenlaag gebruikt. Een groot deel van het terrein is niet bewerkt, maar met een strak maairegiem gefaseerd onderhouden. De eerste jaren werd er drie keer per jaar gemaaid en afgevoerd. Toen later verbazend snel enkele orchideeën kwamen is er over gegaan naar 1 keer per jaar maaien in augustus. Ook de elders voorkomende amfibieën waren naar het terrein gemigreerd. Het omgewerkte en afgegraven terrein voor de poel is het eerste jaar ingezaaid met diverse meerjarige bloemkruiden. De soorten zijn op die plek uitgezaaid zodat een natuurlijke successie (opvolgen van plantengemeenschappen) onderdeel kon gaan uit maken van de inrichting. De tuin is vervolgens vrij opengesteld voor geïnteresseerd publiek. Op de paden die worden betreden is een leuke tredvegetatie aanwezig. (Madelief, Duizendblad, diverse soorten klaver). Tijdens het ontwikkelen van de vegetatie zijn in het begin bloemkruiden van de Cruydt-Hoeck ingezaaid. 

Boerderij tuin te Oosterend Terschelling
In 2015 heeft Beeldend Groen een Boerderij tuin aangelegd. Het idee bestaat uit een in vakken ingedeelde tuin waar bloemkruiden zijn ingezaaid. Deze behoren meestal tot die soorten waarvan bekent is dat ze op bewerkte grond een bloemrijk resultaat geven. Omdat het terrein erg nat is aan de achterkant van het perceel is er een kleine poel gegraven voor de afwatering. Tevens is een terp aangelegd waar een aantal hoogstamfruit bomen zijn aangeplant. Aan de voorzijde van de woning is de ruimte ingedeeld in vier vegetatiekruiden vakken. Deze worden op verschillende tijdstippen gemaaid. De eerste maaibeurt van het jaar is vroeg in het voorjaar (eerste week van april tot in het begin juni). De tweede maaibeurt volgt in begin september tot half oktober. Het idee erachter is dat er over een veel langere periode bloemen staan te bloeien. Het geheel wordt na droging en het uitvallen van de zaden afgevoerd. Uiteindelijk gaat in de toekomst de vegetatie bestaan uit soorten die gebonden zijn aan de omgeving. In het gebied komen veel breed bladerige Orchideeën voor, afgewisseld met zeggen en mooie grassen (Reukgras). 

Hoe de bewoners van de Terschellingse Boerderij de natuurlijke tuin beleven
Al tijdens de bouw van de boerderij zijn we samen met Joost Kemmink van Beeldend Groen bezig gegaan met de tuin. Mijn wens was een natuurlijke maar bloemrijke tuin die past op het eiland. Hier zijn we naar mijn mening goed in geslaagd. In het eerste jaar was het resultaat al groots. Iedere keer ontdekten we weer nieuwe soorten die opgekomen waren. In juni, toen alle Margrieten volop bloeiden stopten er zelfs regelmatig voorbijgangers om een foto van de tuin te maken. Door gefaseerd te maaien proberen we de soortenrijkdom verder te vergroten. En wie weet ontdekken we in de toekomst zelfs Orchideeën in de tuin. Wat me verder opvalt is dat er door de soortenrijkdom en de houtrillen er steeds meer verschillende vogels en vlinders in de tuin te vinden zijn. Kortom wij zijn erg blij met deze tuin. Dit is een klein overzicht van de toepasbaarheid van bloemkruidzaden. Beeldend Groen maakt graag gebruik van de aangeleverde zaden van de Cruydt-Hoeck. Het gebruik omvat een lange periode, ook in de tijd dat Rob Leopold nog het bedrijf voor zijn rekening had. Hij gaf vaak lezingen over het gebruik en toepasbaarheid van bloemkruiden in het Openbaar Groen. Meestal onder supervisie van Piet Zonderwijk (vakgroep Vegetatiekunde in Wageningen). In die tijd was ik zelf nog ecologisch medewerker. De Cruydt-Hoeck levert prachtige bloemkruiden die in elke tuin toepasbaar zijn. Dit zorgt voor een meer natuurlijke uitstraling.