Ga naar de hoofdinhoud Ga naar de zoekopdracht Ga naar de hoofdnavigatie

Grote kaardenbol is een hoge zomerbloeier met een licht blauwpaarse kroon en de lijnvormige omwindselbladeren zijn sierlijk omhoog gebogen. Haar stengels zien er statig uit wanneer ze in bloei staan en veel bijen aantrekken. In de winter lokken de kegelvormige zaadkoppen vogels.
 
Natuurlijke groeiplaats
Van nature groeit de Grote kaardenbol in bermranden, op dijken en andere open plaatsen. Ze komt vrij algemeen voor in Zeeland, het rivierengebied en Zuid-Limburg. Elders is de plant vrij zeldzaam en een Rode Lijst-soort die wettelijk beschermd is.
 
Toepassing
Grote kaardenbol verlangt kalkhoudende grond en is zonminnend. Omdat ze een forse plant is, vraagt ze ruimte in de tuin.  In het openbaar groen kan Grote kaardenbol als een opvallende soort worden toegepast, die ecologisch interessant is voor insecten én vogels. Ze is goed toe te passen op bijvoorbeeld ruderale terreinen, samen met andere pionierssoorten. Kaardenbol is ook een verassend goede plant voor tussen de voegen van straatstenen, waar ze zich spontaan in uitzaait, als je dat toelaat. Op zware grond kan Grote kaardenbol woekeren.
 
Ontwikkeling
De stevige, tweejarige planten van Grote kaardenbol kunnen tot wel 1-2 meter hoog worden en beginnen rond juli rijkelijk te bloeien tot september, met blauw-paarse bloemen die halverwege de bloemaren tevoorschijn komen. Dit vormt een soort ring van bloemen. De bloei breidt zich vervolgens naar boven en naar beneden uit waardoor er in de loop van de bloeiperiode twee bloeiringen ontstaan.
 
Ecologische waarde
De bloemen leveren zowel nectar als stuifmeel en zijn daardoor geliefd bij allerlei vlinders en wilde bijen, waaronder behangersbijen en groefbijen. Naast insecten is deze inheemse plant ook erg geliefd bij vogels. Dit komt omdat in de bladkelken water blijft staan waar ze graag uit drinken en de zaden vormen een belangrijke voedselbron in de winter. Er is één vogelsoort die zich echt heeft gespecialiseerd op de Grote kaardenbol, en dat is de Putter of Distelvink. 
 
Combineren
Grote kaardenbol combineert mooi met Knopig helmkruid, Grote pimpernel, Wilde betram en Wilde cichorei.
 
Overig
De tegenoverstaande bladen zijn vergroeid en vormen een kommetje waarin water wordt opgevangen. De Latijnse naam van de soort verwijst hier ook naar: dipsao, wat ‘ik heb dorst’ betekent. De functie hiervan zou zijn dat schadelijke insecten zoals bijvoorbeeld luizen niet de plant in kunnen klimmen. De Nederlandse naam verwijst naar het Middeleeuwse gebruik om wol te kaarden (op te ruwen) met behulp van de uitgebloeide bloemhoofden.

Specificaties

Bestuiving/nectar: Hommels, Vlinders, bijen, vogels
Bloeimaanden: juli, augustus, september
Bloeitijd beginmaand: juli
Bloeitijd eindmaand: september
Bloemkleur: Blauw
Eigenschappen: Heemplanten, Meer bijen en vlinders, Vogelvoer, Wintersilhouet
Grondsoort: kalkhoudende grond
Grondvoorkeur: Kalkrijke grond
Hoogte tot: 200
Hoogte van: 90
Inheems/uitheems: Archeofyt, Inheems in Nederland
Levensduur: Tweejarige plant
Licht: zonnige plek
Natuurlijke groeiplaatsen: Verstoorde grond
Vocht: vochtig
Voedselrijkdom: voedselrijke grond

Specifieke instructies zaaien en verzorging

Deze zaden kiemen snel als het gelijkmatig vochtig blijft (niet te nat!) bij een temperatuur van 20°C. De zaden licht afdekken (nooit dikker dan de zaaddikte) en de fijnste zaden niet afdekken en alleen licht aandrukken en voorzichtig nat maken met bijvoorbeeld een plantenspuit of gieter.

Algemene verzorginstructies

Grote kaardenbol is een hoge zomerbloeier met een licht blauwpaarse kroon en de lijnvormige omwindselbladeren zijn sierlijk omhoog gebogen. Haar stengels zien er statig uit wanneer ze in bloei staan en veel bijen aantrekken. In de winter lokken de kegelvormige zaadkoppen vogels.
 
Natuurlijke groeiplaats
Van nature groeit de Grote kaardenbol in bermranden, op dijken en andere open plaatsen. Ze komt vrij algemeen voor in Zeeland, het rivierengebied en Zuid-Limburg. Elders is de plant vrij zeldzaam en een Rode Lijst-soort die wettelijk beschermd is.
 
Toepassing
Grote kaardenbol verlangt kalkhoudende grond en is zonminnend. Omdat ze een forse plant is, vraagt ze ruimte in de tuin.  In het openbaar groen kan Grote kaardenbol als een opvallende soort worden toegepast, die ecologisch interessant is voor insecten én vogels. Ze is goed toe te passen op bijvoorbeeld ruderale terreinen, samen met andere pionierssoorten. Kaardenbol is ook een verassend goede plant voor tussen de voegen van straatstenen, waar ze zich spontaan in uitzaait, als je dat toelaat. Op zware grond kan Grote kaardenbol woekeren.
 
Ontwikkeling
De stevige, tweejarige planten van Grote kaardenbol kunnen tot wel 1-2 meter hoog worden en beginnen rond juli rijkelijk te bloeien tot september, met blauw-paarse bloemen die halverwege de bloemaren tevoorschijn komen. Dit vormt een soort ring van bloemen. De bloei breidt zich vervolgens naar boven en naar beneden uit waardoor er in de loop van de bloeiperiode twee bloeiringen ontstaan.
 
Ecologische waarde
De bloemen leveren zowel nectar als stuifmeel en zijn daardoor geliefd bij allerlei vlinders en wilde bijen, waaronder behangersbijen en groefbijen. Naast insecten is deze inheemse plant ook erg geliefd bij vogels. Dit komt omdat in de bladkelken water blijft staan waar ze graag uit drinken en de zaden vormen een belangrijke voedselbron in de winter. Er is één vogelsoort die zich echt heeft gespecialiseerd op de Grote kaardenbol, en dat is de Putter of Distelvink. 
 
Combineren
Grote kaardenbol combineert mooi met Knopig helmkruid, Grote pimpernel, Wilde betram en Wilde cichorei.
 
Overig
De tegenoverstaande bladen zijn vergroeid en vormen een kommetje waarin water wordt opgevangen. De Latijnse naam van de soort verwijst hier ook naar: dipsao, wat ‘ik heb dorst’ betekent. De functie hiervan zou zijn dat schadelijke insecten zoals bijvoorbeeld luizen niet de plant in kunnen klimmen. De Nederlandse naam verwijst naar het Middeleeuwse gebruik om wol te kaarden (op te ruwen) met behulp van de uitgebloeide bloemhoofden.

Specificaties

Bestuiving/nectar: Hommels, Vlinders, bijen, vogels
Bloeimaanden: juli, augustus, september
Bloeitijd beginmaand: juli
Bloeitijd eindmaand: september
Bloemkleur: Blauw
Eigenschappen: Heemplanten, Meer bijen en vlinders, Vogelvoer, Wintersilhouet
Grondsoort: kalkhoudende grond
Grondvoorkeur: Kalkrijke grond
Hoogte tot: 200
Hoogte van: 90
Inheems/uitheems: Archeofyt, Inheems in Nederland
Levensduur: Tweejarige plant
Licht: zonnige plek
Natuurlijke groeiplaatsen: Verstoorde grond
Vocht: vochtig
Voedselrijkdom: voedselrijke grond

Specifieke instructies zaaien en verzorging

Deze zaden kiemen snel als het gelijkmatig vochtig blijft (niet te nat!) bij een temperatuur van 20°C. De zaden licht afdekken (nooit dikker dan de zaaddikte) en de fijnste zaden niet afdekken en alleen licht aandrukken en voorzichtig nat maken met bijvoorbeeld een plantenspuit of gieter.

Algemene verzorginstructies