De oogsttijd is aangebroken

In de natuur en in onze tuinen is onze – volkomen begrijpelijke - focus op bloei zo groot, dat we soms vergeten dat er daarna nog een wezenlijk essentieel stadium volgt in de ontwikkeling van een plant. De zaadzetting. Na zelfbestuiving of bestuiving door een insect vindt bevruchting plaats in de bloem wat de zaadvorming in gang zet. Een dynamische interactie tussen dieren en wilde planten waar beide partijen wel bij varen. Een plant die vroegtijdig wordt gemaaid of geplukt, voor het afrijpen van het zaad, is in die zin een plant die zijn levenscyclus niet heeft kunnen voltooien. Het oogsten van zaad heeft daarom iets bijzonders. Eén plant die soms wel honderd zaadjes voortbrengt die wij dan oogsten om ze op te kweken tot nieuwe plantjes of te verkopen zodat u ze kunt zaaien. De rijkdom die schuilgaat achter al die veelvormige zaadjes. Het kan een mens beroeren! 

Zaad oogsten noemen we bij Cruydt-Hoeck daarom een ‘mooie klus’. Het geeft voldoening. De eerste zaden rijpen eind mei al af. Elke dag lopen we langs de specifieke soorten op de kwekerij en in de velden om te kijken of het zaad rijp genoeg is om te oogsten. Dat komt nauw. De ene soort rijpt goed af na de oogst, de ander moet goed rijpen aan de plant zelf om kiemkrachtig te zijn. Te vroeg oogsten beïnvloed de kiemkracht, maar wanneer je te laat oogst is het grootste deel van het zaad al gevallen. 

Of meegenomen door de wind. Zoals het zaad van Trachopogon pratensis (Gele morgenster). In juni lopen we elke dag langs de bedden op de kwekerij om het zaad te oogsten. Je vouwt voorzichtig je hand onder de pluizenbol en vouwt hem dan snel weer dicht om te voorkomen dat de wind vat krijgt op het pluizige parasolletje dat het zaadje naar elders voert. 

Het kan ook wat minder romantisch, dat oogsten. Met onder andere een ‘pluiszuiger’, onze omgebouwde bladblazer die zuigt in plaats van blaast. Met flink wat herrie ben je dan vele malen sneller met oogsten, wat soms zeer goed uitkomt. Op de langgerekte velden van Cruydt-Hoeck gaan we uiteraard niet alles met de hand oogsten, daar hangen we onze wederom zelf ontwikkelde pluiszuiger of een van onze andere ontwikkelde oogstmachines aan de tractor om (pluizige) zaden te oogsten. Een sublieme uitvinding als het gaat om effectiviteit en design vinden we zelf… 

Zelf zaad oogsten in de achtertuin! 

U kunt de natuur het werk laten doen in uw bloementuin, maar zelf opkweken kan heel interessant zijn omdat u het proces van kiemen, groeien, bloeien, zaad zetten en verwelken dan op de voet kan volgen.

• Oogst als de zaden bruin of grijs kleuren en bijna gaan vallen. 
• Oogst het zaad bij mooi weer. Nat zaad oogsten vergroot de kans op schimmel aanzienlijk tijdens het drogen.
• Droog en bewaar ze in een katoenen of papieren zak op een wat donkere droge plek waar een beetje wind waait. Een tochtig schuurtje bijvoorbeeld.
• Zaai of kweek op in potjes in de ideale zaaitijd: vanaf augustus tot oktober.