Specifieke zaai-instructies

Continu werken wij aan het verzamelen en kweken van mooie en interessante soorten en goede wildvormen. Elke plant heeft z'n eigen kiemstrategie. In grote lijnen herkennen we hierin een aantal verschillende strategieën, welke we vertaald hebben in een zaai-instructie. 
Bij onze losse soorten vind je een "categorie zaai-instructie". Het nummer daarvan correspondeert met één van onderstaande nummers. Zo vergroot je de slagingskans van zaaien. 

Algemene zaai-instructies

Zaden hebben een ingebouwd systeem dat ervoor zorgt dat er niet te vroeg gekiemd wordt: kiemrust. De kiemrust kan doorbroken worden door de zaden buiten op te kweken en aan de temperatuurwisselingen bloot te stellen. De voorwaarden voor kieming zijn per soort verschillend. Belangrijk is dat de zaden niet dieper worden gezaaid dan de zaaddikte. Houd de zaden na het zaaien regelmatig vochtig, maar niet nat. De beste zaaitijd is augustus, september en eventueel oktober. Eenjarige soorten kunt u het beste van maart tot half mei zaaien. 

Voorzaaien in zaaigrond is bij meerjarige soorten aan te raden, een- en tweejarige soorten zaai je ter plaatse. Strooi snelkiemende zaden af met zaaigrond. Zaden die er langer over doen kun je afstrooien met een laagje fijn grind of vermiculiet. Zorg bij het zaaien in de volle grond dat de grond zoveel mogelijk vrij is van onkruiden. Hiervoor kun je een 'vals zaaibed methode' hanteren.

1. De zaden van deze koudekiemer moeten eerst vocht op kunnen nemen in een warme periode (2 tot 5 weken). Daarna doorbreekt een periode van kou (tussen +5 tot -5°C) de kiemrust. Hoe lang zo’n periode moet zijn, is per soort verschillend. Temperaturen lager dan -5°C verlengen de periode, omdat het proces dan stil staat. De natuurlijke winteromstandigheden zijn meestal het meest effectief voor het doorbreken van de kiemrustperiode. De kieming kan soms wat langer op zich laten wachten.

2. Deze soorten hebben minimaal vijf weken nodig boven de 20°C, waarbij de zaden gelijkmatig vochtig moeten blijven. In de koele periode daarna (+5 tot -5°C) vindt kieming plaats. Als de periode van warmte te kort is geweest, kiemen de zaden niet in de koude periode, maar blijven ze een jaar in rust.

3. Deze soort kiemt het beste als de zaden zo vers mogelijk worden gezaaid, bij voorkeur direct na de oogst. Mogelijk zal de kieming anders toch pas in het voorjaar gebeuren.

4. Deze planten hebben zeer fijne zaden en voor een gelijkmatige verdeling is het handig de zaden te mengen met bijvoorbeeld fijn zand. De zaden niet bedekken, hooguit licht aandrukken.

5. Deze zaden kiemen snel als het gelijkmatig vochtig blijft (niet te nat!) bij een temperatuur van 20°C. De zaden licht afdekken (nooit dikker dan de zaaddikte) en de fijnste zaden niet afdekken en alleen licht aandrukken en voorzichtig nat maken met bijvoorbeeld een plantenspuit of gieter.

6. Deze zaden vergen veel geduld, want ze hebben veel tijd nodig om te kiemen. Minimaal één jaar en soms meerdere jaren. Bij grotere partijen is het soms handig te stratificeren, waarbij de zaden in het najaar in vochtig zand worden gezet om de harde zaadhuid zachter te maken. Schep de zaden met het zand regelmatig om. Als de zaden in het voorjaar activiteit beginnen te vertonen kunnen ze samen met het zand gezaaid worden.

8. De zaden kiemen onregelmatig en vaak over een lange periode. Bij slechte kieming kan een periode van kou (onder 5°C) ervoor zorgen dat de zaden alsnog kiemen. Dit is een soort waarbij geduld vereist is en waarvan het zaaisel zeker niet te vroeg moet worden weggedaan.

9. Doorgaans kiemen deze zaden snel. Indien er na 2-4 weken geen kieming heeft plaatsgevonden, kan een koudeperiode de kiemrust alsnog opheffen.

10. Deze zaden met een sterke zaadhuid hebben tijd en verwering nodig om vocht op te kunnen nemen en te kiemen. Voorzichtig schuren van de zaden zodat de zaadhuid iets beschadigt, kan het kiemen bespoedigen. In de natuur gebeurt dit vaak door (scherp) zand dat de zaadhuid verzwakt. Dit kan door de zaden voorzichtig heen en weer te wrijven tussen schuurpapier, of door het te mengen met wat scherp zand en zo wat te wrijven. Vóór het zaaien 1-2 weken laten weken in water of zeer natte grond wil bij sommige soorten ook goed helpen. Bij een aantal soorten in deze categorie kunt u ontkieming bereiken door ze met vochtig zand te mengen en ze daar een paar weken (afhankelijk van de soort) in wegzet voordat u ze zaait.

11. De zaden van deze warmtekiemer kiemen meestal snel. Een enkele keer laat de kieming wat langer op zich wachten en kan wat onregelmatig plaatsvinden. Het zaaisel gelijkmatig vochtig houden (niet te nat!) bij een temperatuur van 20°C. De zaden licht afdekken (nooit dikker dan de zaaddikte) en de fijnste zaden niet afdekken en alleen licht aandrukken en voorzichtig nat maken met bijvoorbeeld een plantenspuit of gieter.

12. De zaden van deze waterplant kunnen onder water worden gezaaid. Dit kan ter plaatse of in een bak gevuld met voedselrijk slib, met een laagje water erboven, bewaard worden op redelijk hoge temperatuur, boven de 22°C. Houd deze soort circa 2-4 weken zo warm en geef vervolgens 4-6 weken koude van 0°C of kouder. Daarna weer langzaam warmer laten worden. Bij buiten zaaien komt het bovenstaande neer op zaaien in de warmste periode aan het einde van de zomer en herfst, waarna de zaden afkoelen gedurende de winter en kunnen kiemen in het volgende voorjaar.

13. Deze koudekiemer heeft een korte kouprikkel van 1-2 weken nodig dat wordt opgevolgd door warmte. Daarna kiemt het snel en vaak gelijkmatig. Onder natuurlijke omstandigheden kunnen deze in april gezaaid worden, maar vaak werkt het nog beter om ze tijdens de warme zomerperiode 1-2 weken met vocht in de koelkast te bewaren voor het uitzaaien.

14. De zaden van deze koudekiemer hebben langdurige kou (5 °C) nodig om de kiemrust te doorbreken. Vaak is een natuurlijke winterperiode genoeg. Wanneer deze zaden in november worden gezaaid, zullen ze in het vroege voorjaar ontkiemen wanneer de temperatuur weer omhoog gaat.