Wilde bestuivers hebben een waardevolle rol bij fruitteelt

We kunnen niet zonder biodiversiteit. Ook de fruitteelt heeft biodiversiteit nodig. Het levert een belangrijke ecosysteemdienst voor de sector; namelijk de bestuiving door wilde bijen en zweefvliegen en natuurlijke plaagbestrijding. Maar wat levert deze dienst eigenlijk op? En hoe kun je deze wilde bestuivers zo goed mogelijk ondersteunen?

Het is inmiddels door meerdere onderzoeken bevestigd: wilde bijen leveren een aanzienlijke bijdrage aan de bestuiving van gewassen. Ook in de fruitteelt is recent onderzoek gedaan naar welke bijdrage wilde bestuivers hebben bij de teelt van Elstarappels, Conferenceperen, Elsanta-aardbeien en blauwe bessen. Hieruit blijkt dat wilde bestuivende insecten wel degelijk bijdragen aan de winst voor de teler. Na bestuiving door wilde insecten dragen bomen en planten namelijk meer vruchten en de vruchten zijn over het algemeen van betere kwaliteit.

De financiële bijdrage van wilde bestuivers

Als voorbeeld nemen we de Conferencepeer en de Elsanta-aardbei. In het onderzoek bleek dat het aantal kilogram peer per hectare 17% lager lag wanneer er geen bestuivers aanwezig waren en alleen de wind voor de bevruchting zorgde. Hierin nemen wilde insectensoorten meer dan de helft (62%) van de bijdrage in bestuiving voor hun rekening ten opzichte van honingbijen. Wanneer je deze bijdrage omrekent naar nettowinst betekent dit dat wilde bestuivers 26% van de totale nettowinst per hectare opleveren. Hierbij werd binnen het onderzoek rekening gehouden met het feit dat de kostprijs per kilogram lager wordt naar mate er meer geproduceerd wordt.

De onderzoekers namen ook het effect van de bestuiving van Elsanta-aardbeien onder de loep. Hieruit kwam naar voren dat de opbrengst van Elsanta-aardbeien 9% lager lag per hectare wanneer bestuivers niet bij de bloemen konden komen. Bovendien bleek de kwaliteit van de aardbeien beter wanneer bestuivers vrije toegang hadden tot de bloemen. Zo droegen de wilde bestuivers ruim 24% bij aan de nettowinst.

Kortom, wilde bestuivers spelen een waardevolle rol in de fruitteelt. Wanneer je dit voor de gehele sector in Nederland uitdrukt in geld, heeft de ecosysteemdienst ‘bestuiving door wilde insecten’ een waarde van enkele tot tien miljoen euro. Naast hun waardevolle rol in de bestuiving hebben wilde insecten ook een belangrijke functie bij plaagbestrijding. Lieveheersbeestjes, gaasvliegen, zweefvliegen en sluipwespen zijn bijvoorbeeld dol op de bladluizen.

Ondergewaardeerde werknemers

Wilde bestuivers krijgen echter nog niet de erkenning die ze verdienen. Het is voor veel telers nog onbekend welke bijdrage de wilde bestuivers op de teeltvelden hebben. Deze onbekendheid zorgt ervoor dat er weinig maatregelen worden genomen binnen het bedrijf om insecten te ondersteunen.

Telers zijn vaak te weinig bekend met het rijkdom aan bestuivers dat al aanwezig is op het bedrijf, welke maatregelen ze kunnen treffen om deze insecten te ondersteunen (bijvoorbeeld met bloemrijke vegetatie) en of de genomen maatregelen zich financieel terug verdienen.

Door vroegbloeiende vegetatie te gebruiken, worden al voor de bloei van fruitbomen bestuivende insecten aangetrokken. Door laatbloeiende bloemen kun je insecten later in het jaar ook nog voorzien van voedsel. Dit stimuleert insecten om zich in de omgeving te nestelen, zodat ze jaar op jaar terugkomen in de boomgaard.

Als specialist kan Cruydt-Hoeck telers adviseren over inheemse bloemrijke vegetatie en andere maatregelen waarmee wilde bestuivers en plaagbestrijders aangetrokken worden. Door wilde bestuivers te ondersteunen met inheemse bloemen en nestgelegenheid, kunnen insecten op hun beurt een waardevolle bijdrage leveren in de bestuiving en plaagbestrijding. Voor meer informatie en advies kun je contact opnemen met bloemenweideadviseur Jeltje Stam via [email protected] of 0516 - 44 11 44.

1 de Groot, A., Knoben, N., van Kats, R., Dimmers, W., van 't Zelfde, M., Reemer, M., Biesmeijer, K., & Kleijn, D. (2016, maart). De bijdrage van (wilde) bestuivers aan een hoogwaardige teelt van peren en aardbeien.