Aanleg en beheer van eenjarige akkerbloemmengsels

Veel van deze planten zijn sinds honderden, zo niet duizenden jaren meegevoerd met granen en andere gewassen vanuit Oost- en Zuid-Europa. Door schaalvergroting, overbemesting en herbiciden zijn de akkerbloemen vrijwel verdwenen uit onze landbouw.

Snel resultaat

Akkerbloemen zijn bij uitstek geschikt voor plekken waar snel een bloemrijk resultaat gewenst is.  Bijvoorbeeld om een plek op te fleuren of als tijdelijke invulling in afwachting van een duurzamere inrichting.

Bodemgesteldheid

Geschikte bodem voor akkerbloemen is goed doorlatend en matig vochtig. Natte, zeer voedselrijke of erg schrale grond is ongeschikt. De grond mag arm tot matig voedselrijk zijn. Bij zéér arme grond kan enige organische bemesting (geen kunstmest of drijfmest) zelfs gewenst zijn.

Het resultaat is afhankelijk van de grondsoort. Wilde ridderspoor en Akkerboterbloem doen het beter als de grond basisch is. Als de grond erg vochtig wordt, zullen de Papavers verdwijnen of zelfs nooit verschijnen. Korenbloemen houden niet van veengrond of zware klei. Zo heeft elke soort zijn voorkeur, maar op een 'akker' met goede, neutrale tot iets kalkrijke grond zullen de meeste akkerbloemen wel floreren.

Voorbereiding van de zaailocatie

Voordat je kunt zaaien moet alle vegetatie verwijderd worden. De eerste keer kun je spitten of ploegen en daarna zaaiklaar maken met bijvoorbeeld een cultivator. met eventueel een kruimelrol. Indien het terrein erg verruigd is, dan eerst de onkruiden zoals Ridderzurgin, Akkerdistel, Winde en Kweekgras zoveel mogelijk verwijderen. Als er veel onkruidzaden in de grond zitten, is een vals zaaibed sterk aan te bevelen. Vanaf het tweede jaar kun je het beste alleen niet-kerende grondbeewrking toepassen, bijvoorbeeld jaarlijks ondiep eggen met schijfeg en cultivator en dan niet meer omploegen.

Zaaitijd

Een akkerbloemenmengsel kan in principe jaarrond gezaaid worden, maar het liefste in het najaar of in het vroege voorjaar. Als je in het najaar zaait, zullen de winterannuellen zoals korenbloem en klaprozen zich beter ontwikkelen. Winterannuellen zijn éénjarigen die deels al in het najaar kiemen. Als je later in het voorjaar zaait, zullen voornamelijk kamille en Gele ganzenbloem zich goed ontwikkelen. In iedere situatie, grondsoort en zaaitijd zullen weer andere soorten de boventoon voeren.

Combinatie van akkerbloemen en meerjarige bloemenweide 

Door bij aanleg wat éénjarig akkerbloemenmengsel toe te voegen aan een meerjarig bloemrijk graslandmengsel, kan in het eerste jaar meteen veel kleur verkregen worden. Aangezien we de grond met rust laten en gaan maaien, zullen deze akkerbloemen na het eerste jaar verdwijnen.

Zo doe je dat

- Zaai de akkerbloemen dun mee, tot maximaal 20% van het totale zaadgoed, maar liever dunner. Anders vormen ze te veel concurrentie voor de vaste soorten.

- Komen er veel éénjarige onrkuiden op? Dan adviseren we normaal om de bloemenweide al vroeg te maaien, wanneer de meerjarige soorten nog klein zijn. Wanneer een akkermengsel is mee gezaaid in het meerjarige mengsel, dan kan dit niet. Verwacht je veel éénjarige onkruiden? Start dan met een vals zaaibed, waardoor het zaaibed vrij wordt van onkruidzaden. Of kies er voor om geen akkermengsel mee te zaaien.

- Een ander probleem is van psychologische aard, zeker in het openbaar groen. Als omwonenden in het eerste jaar meteen al veel bloemenpracht zien, dan verwachten ze dit ieder jaar. Omdat de akkerbloemen in het tweede jaar niet terugkomen, ontstaat teleurstelling. Hoewel er na verloop van jaren een prachtig, maar ingetogen, bloemrijk grasland zal ontstaan, herinnert iedereen zich die kleurrijke bloemen uit het eerste jaar. Door alleen bloemrijk graslandmengsel te zaaien, wordt de bloemenweide vanuit niets ieder jaar een beetje mooier.

Beheer in het eerste jaar 

Als de kiemplanten enigszins ontwikkeld zijn, is het aan te raden om storende onkruiden zoals Ridderzuring, melde en Perzikkruid weg te wieden. Verder kun je de akkerbloemen hun gang laten gaan. 

Beheer in de volgende jaren 

Als je jaarlijks wilt genieten van akkerbloemen, moet je de bodem ieder jaar oppervlakken (eerste vijf cm) bewerken. Laat eerst de planten goed uitzaaien. Door in de eerste jaren steeds een beetje bij te zaaien, ontwikkelt zich een goede zaadbank (zaadvoorraad in de grond).  

Probeer alleen de bovenste vijf centimeter van de grond te roeren met een frees of cultivator. Juist niet ploegen, want daarmee werk je de zaden te diep onder. 

Indien de akker vergrast, is het wel nodig om een diepere bodembewerking uit te voeren. Wanneer de vegetatie steeds voldoende kans krijgt zich uit te zaaien, zal er daarna voldoende zaad beschikbaar zijn en kun je, bij goed beheer, jarenlang van de akkerbloemen genieten. Eventueel kun je na een aantal jaren bepaalde soorten iets bijzaaien. Hebben de planten een duidelijke publieksfunctie? Dan is jaarlijks bijzaaien zeker aan te bevelen.